Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Christopher Cart - I fear what you fear

Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), doğal afet, ciddi kaza veya suç gibi ciddi bir fiziksel veya duygusal travmadan sonra gelişebilir. Travmatik bir durum sırasında ve sonrasında korkmak doğaldır. Korku, tehlikeye karşı korunmak veya kaçınmak için vücuttaki birçok değişikliği tetikler. Bu “kaç ya da savaş” tepkisi, kişinin zarar görmesini önlemek için kullanılan doğal bir tepkidir. Neredeyse herkes travmatik olay sonrası bazı tepkiler yaşar, ancak çoğu insanda bu tepkiler zaman içerisinde azalarak biter. Her travmatik deneyim yaşayan kişi devam eden (kronik) veya kısa süreli (akut) TSSB yaşamaz. Bununla beraber her TSSB'si olan bireyin başından tehlikeli bir olay geçmesi gerekli değildir. Bazı insanlarda, sevilen birinin ani ve beklenmedik ölümü gibi olaylar TSSB'ye neden olabilirler.

TSSB'si olan kişiler ise tehlike altında olmadıkları zaman bile stresli veya korkmuş hissedebilirler. Olaya dair sıkıntı veren düşüncelerin tekrar tekrar anımsanması, kabuslar, olay sanki tekrar oluyormuş gibi hissetmek, olayı çağrıştıran yerlerden, durumlardan, kişilerden kaçınmak ya da karşılaştığında fizyolojik tepkiler (bulantı, titreme, terleme, çarpıntı gibi) vermek, hissizlik, insanlardan ve/veya etkinliklerden uzaklaşmak, öfke patlamaları, uyku problemleri gibi durumlar yaşayabilirler.

Eğer bu belirtiler olay yaşandıktan sonra bir aydan fazladır sürüyorsa ve kişinin işlevsellik yeteneğini ciddi olarak etkileyecek düzeydeyse kişide TSSB olabilir. Belirtiler genellikle travmatik olayı takip eden 3 ay içinde, bazen de yıllar sonra başlar. Hastalığın seyri değişebilir; bazı insanlar 6 ay içinde iyileşir, bazıları ise daha uzun süre belirtileri yaşayabilir. TSSB'ye sıklıkla depresyon, madde kötüye kullanımı ve/ya da başka bir kaygı bozukluğu eşlik eder.

TSSB’si olan kişiler için başlıca tedaviler ilaç tedavisi, psikoterapi veya her ikisi de vardır. Her birey kendine özgüdür ve yaşadıkları travma insanları farklı şekilde etkiler, bu nedenle bir kişi için işe yarayan bir tedavi bir diğeri için işe yaramayabilir. TSSB olan herkesin TSSB konusunda deneyimli bir terapist tarafından tedavi edilmesi önemlidir. TSSB olan bazı kişilerin semptomları için neyin işe yaradığını bulmak için farklı tedavileri denemeleri gerekebilir. TSSB'si olan bir kişi, tacize maruz kaldığı bir ilişki yaşamak gibi devam eden bir travma geçiriyorsa, her iki sorunun da ele alınması gerekir.

Kaynaklar

Anxiety. Alınan yer. http://www.apa.org/topics/anxiety/

Post-Traumatic Stress Disorder. Alınan yer: https://www.nimh.nih.gov/health/topics/post-traumatic-stress-disorder-ptsd/index.shtml